Պոլսի հայոց պատրիարք Սահակ Մաշալյանը ԱՄՆ կատարած այցն ավարտելուց հետո Ստամբուլում հանդես է եկել մամուլի ասուլիսով։ Agos-ի փոխանցմամբ՝ ասուլիսի հիմնական օրակարգային հարցերն են եղել պատրիարքի ԱՄՆ այցը, պատրիարքարանի փակումը ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի Ստամբուլ կատարած այցի ընթացքում, ինչպես նաև այդ հարցի վերաբերյալ Թուրքիայի հայ համայնքում արձագանքները, գրում է Factor.am–ը։
ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի՝ Ստամբուլ այցի ժամանակ տեղի հայ համայնքի հետ հանդիպմանը հայոց պատրիարքարանը հոգևոր մասնակցություն չէր ունեցել, իսկ Պատրիարքարանի շենքն այդ օրը փակ էր։
Պատրիարք Սահակ Մաշալյանը նշել է, որ Հայաստանն արարողակարգային սխալ է թույլ տվել, և որ վարչապետ Փաշինյանի՝ Պոլսո Հայոց պատրիարքարան այցելելու խնդրանքը գրավոր չի փոխանցվել։
«Վարչապետ Փաշինյանի Ստամբուլ կատարած այցի հետ կապված շփոթմունք կար։ Հայաստանի Հանրապետությունը հաստատություն է, բայց Թուրքիայի հայոց պատրիարքարանը նույնպես հաստատություն է։ ՀՀ-ն ունի 35 տարվա պատմություն։ Սակայն Թուրքիայի հայոց պատրիարքարանն ունի ավելի քան 500 տարվա պատմություն։ Փաշինյանի Ստամբուլի հայ համայնք կատարած այցի համար կա արարողակարգ։ Մենք նախկինում պատրիարքարանում հյուրընկալել էինք Հայաստանի առաջին նախագահ Լևոն Տեր-Պետրոսյանին։ Սակայն այս վերջին այցի վերաբերյալ պաշտոնական գրություն չի եղել։ Սևծովյան տնտեսական համագործակցության կազմակերպությունում Հայաստանի մշտական ներկայացուցիչ Նաիրի Պետրոսյանը հայտնել է, որ վարչապետ Փաշինյանը կգա Ստամբուլ, բայց չի այցելի պատրիարքարան, այլ կգա Գումգափըիի Աստվածածին պատրիարքական եկեղեցի և մոմ կվառի»,- ասել է պատրիարք Մաշալյանը։
Նա պնդել է, որ ոչ թե հայոց պատրիարքարանն է արարողակարգային սխալ թույլ տվել, այլ ՀՀ պետական հաստատությունները։ Մաշալյանը Փաշինյանի Աստվածածին պատրիարքական եկեղեցի այցի ժամանակ հոգևորականի բացակայությունը որակել է որպես «գիտակցված վերաբերմունք»․
«Պարոն Փաշինյանի՝ Գումգափը կատարած այցի ժամանակ հոգևորականի բացակայությունը գիտակցված դիրքորոշում է։ Պատճառը նրա կողմից Գարեգին Բ կաթողիկոսի նկատմամբ օգտագործված վիրավորական և ագրեսիվ լեզուն է։ Այլ եկեղեցիներ նույնպես նույն կերպ են արձագանքել։ Կիլիկիայի կաթողիկոս Արամ Ա-ն նույնպես հայտարարել է, որ ինքը Էջմիածնի հետ է։ Նմանապես՝ Երուսաղեմի պատրիարք Նուրհան Մանուկյանը։ Իմ հոգևոր եղբայրները, որոնք ինձ հետ էին ծառայում, չէին ցանկանում այնտեղ տեսնել վարչապետի հետ։ Սա քաղաքական բանավեճ է և քաղաքական բախում։ Մենք չենք ուզում, որ սա արվի Ամենայն հայոց կաթողիկոսության միջոցով, մենք չենք ուզում, որ եկեղեցու ներքին գործերին միջամտեն քաղաքական պատճառներով, և մենք չենք ուզում, որ հարցերը լուծվեն վիրավորական լեզվով։ Եվ մենք ցույց տվեցինք մեր ամենաբնական արձագանքը։ Սա մեր հստակ արձագանքն է»։
Պատրիարքին հիշեցրել են, որ Գարեգին Բ կաթողիկոսը նույնպես քաղաքական դիրքորոշում է զբաղեցրել և երկար ժամանակ ընդդիմության հետ համատեղ է գործել Փաշինյանի դեմ։ Մաշալյանը նշել է, որ Փաշինյանը փորձում է միջամտել եկեղեցու գործերին, ձգտում է իրեն համահունչ կաթողիկոս ունենալ ու երբ ցանկանա, կաթողիկոս փոխել կարողանա։
«Եթե ես այստեղ լինեի, կընդունեի նրան և անձամբ կասեի իմ առարկությունները։ Բայց ես այստեղ չէի։ Բայց սա այնպիսի խնդիր չէ, որը կարող է վստահվել ուրիշին։ Մենք այս վերաբերմունքը ճիշտ համարեցինք։ Մենք լուռ բողոքի ակցիա անցկացրինք, և պարոն Փաշինյանը հասկացավ դա»։
Նա նշել է, որ «երբ հոգևորականը մտնում է քաղաքականություն, կա վճարելու գին։ Ճիշտ է նա, թե սխալ՝ կտեսնենք»։ Այսպես պատրիարքը անդրադարձել է Էջմիածնի հետ կապված հոգևորականների կողմից քաղաքական զարգացումների վերաբերյալ արված հայտարարություններին։
«Որպես Թուրքիայի հայեր՝ մենք ցանկանում ենք, որ Թուրքիա-Հայաստան հարաբերությունները բարելավվեն։ Փաշինյանը սխալ քաղաքականություն չի վարում, մենք աջակցում ենք նրան։ Բայց սա ասելով՝ չենք կարող անտեսել նրա կողմից մեր եկեղեցու նկատմամբ ցուցաբերված քաղաքական դիրքորոշումը»,- հայտարարել է պատրիարքը։
Մաշալյանին նաև հարցրել են այդ հարցի վերաբերյալ իր գրավոր հայտարարության վերաբերյալ։ «Իմ անունը՝ որպես Ստամբուլի պատրիարք, որոշ մարդկանց կողմից սկսել է հիշատակվել որպես որոշակի ուժերի կողմից որոշված «նոր կաթողիկոսի» թեկնածու։ Մեր հազարամյա եկեղեցական ավանդույթներն ու հոգևորականական կարգապահությունը պահանջում են, որ մենք երբեք չցանկանանք կամ նույնիսկ չմտածենք նոր կաթողիկոս ընտրելու մասին, քանի դեռ գահին է ներկայիս կաթողիկոսը»,-ասել է նա։
Հիշեցնենք, որ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը Ստամբուլում հանդիպել էր հայ համայնքի և հայկական մամուլի ներկայացուցիչների հետ՝ Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Էրդողանի հետ կայանալիք հանդիպումից առաջ։ Այդ հանդիպմանը Հայոց պատրիարքարանի որևէ ներկայացուցիչ չէր մասնակցել։
