Դեկտեմբերի 10-ը ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեան ընդունեց Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագիրը: 1950թ.-ին Գլխավոր ասամբլեայի առաջարկով տարբեր պետություններ և կազմակերպություններ, իսկ այսօր նաև ամբողջ աշխարհը դեկտեմբերի 10-ը նշում է որպես Մարդու իրավունքների պաշտպանության միջազգային օր:
Մարդու իրավունքներն ու հիմնարար ազատություններն ամրագրվել են նաև Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությունում: «Մարդու իրավունքների պաշտպանի մասին» ՀՀ օրենքն ընդունվել է 2003թ.-ի հոկտեմբերի 21-ին:
Թե մարդու որ իրավունքներն են խախտված Հայաստանում և որոնք են ժամանակի ընթացքում բարելավվել, ArmDay.am-ը զրուցել է «Հայ մայրեր» ՀԿ հիմնադիր նախագահ Նարինե Մանուկյանի հետ:
-Ի՞նչ եք կարծում, մարդու ո՞ր իրավունքներն են խախտված Հայաստանում:
-Այս պահին, կարծում եմ, Հայաստանում ամենաշատը թերագնահատվում և խախտվում են կանանց իրավունքները, հատկապես, նրանց, ովքեր բնակվում են մարզերում: Դա շատ ցավալի է ինձ համար: Ինքնակրթությամբ զբաղվելը,ինչ-որ մի բանի հասնելը շատերի կողմից դիտարկվում է որպես ինքնագործունեություն, ոչ պատվաբեր: Եվ փախանակ կանայք պայքարեն դրա դեմ ու ինչ-որ բանի հասնեն, որպեսզի կարողանան հակառակն ապացուցել,տրվում են այդ հոսանքին, ու թույլ տալիս, որ սեփական ընտանիքում ոտնահարվեն իրենց իրավունքները: Եթե հենց ընտանիքում է ոտնահարվում կնոջ իրավունքը,էլ ինչո՞ւ ենք մեղադրում հասարակությանը այդ հարցում:
-Ի՞նչ խորհուրդ կտաք այն կանանց, ովքեր չգիտեն՝ ինչպես պաշտանել իրենց իրավունքները:
-Պետք է կրթվել, ինքնակրթվել, տեր կանգնել իրավունքներին:Կրթված մարդու իրավունքները ոտնահարելը պրակտիկորեն անհնար է:
-Դուք ամեն օր շփվում եք հաշմանդամություն ունեցող երեխաների հետ ու բախվում շատ խնդիրների: Նրանց իրավունքների պաշտպանված լինելու մասին ի՞նչ կասեք:
-Հաշմանդամություն ունեցող մարդկանց իրավունքները բավականին շատ են խախտվում: Եթե չկան համապատասխան մանկապարտեզներ, դպրոցներ, ԲՈւՀեր, ուրեմն՝ արդեն խախտված է նրանց իրավունքը,քանի որ մանկապարտեզում, դպրոցում ու ԲՈւհում և հետո արդեն աշխատավայրում են նրանք ներառվում ինտեգրվում հասարակությանը: Եթե պետությունը բացի իր դռները մանկապարտեզից մինչև գործատեղ, հասարակությունը չի կարող չընդունել հաշմանդամություն ունեցող մարդկանց, քանի որ մենք ամեն րոպե կտեսնենք մեր շուրջը մարդկանց, ովքեր մեզանից տարբեր են:
-Ի"նչ փոփոխություններ եք նկատել վերջին հինգ տարվա ընթացքում,առաջընթաց կա՞ մարդու իրավունքների պաշտխապանության հարցում:
-Իհարկե, փոփոխությոն կա դեպի լավը, բայց այնքան քիչ է, որ չենք կարող երկիրը համարել մարդակենտրոն երկիր և համարել, որ Հայաստում խախտված չէ մարդու իրավունքը: Ցավոք, այդ փոփոխությունները չեն արվում մարդկանց համար, անում են այսպես ասած, այնքանով, որքանով...
Կրթության իրավունքը, քիչ թե շատ, բարելավվում է: Դպրոցներում այլևս չեն կարողանա մերժել հաշմանդամություն ունեցողների մուտքը: Սակայն այս հարցով ես մի փոքր խնդիր եմ տեսնում, քանի որ երբեմն բնականոն հունը ավելի նորմալ է, քան հավասարեցնելը: Շատ ծանր խնդրով երեխան, երբ մտնում է դպրոց, հասարակության վատ վերաբերմունքից բացի ուրիշ բան չենք ստանա: Պետք է միշտ հաշվի առնել, թե ինչի համար ենք պայքարում,նրբություններ շատ կան:
-Ձեր ո՞ր իրավունքն է երբևէ խախտվել:
-իմ ոչ մի իրավունքը չեն խախտել: Ես մեծացել եմ այնպիսի ընտանիքում, որտեղ իմ ձայնը լսելի է եղել: Ես կարողացել եմ իմ խնդիրները բարձրաձայնել խոսել, քննարկել: Նույնը ես հետագայում պահանջել եմ դպրոցում, ԲՈւՀ-ում, ընտանիքում: Ես ամուսնացել եմ այնպիսի մարդու հետ, որը երբևէ չի փորձել բռնանալ իմ իրավունքներին: Ես երբեք չէի ամուսնանա այնպիսի մարդու հետ, ով կփորձեր անհիմն սահմանափակել իմ իրավունքը: Ի վերջո, խոսքը նորմալ պահվածքի, տրամաբանության, բարոյականության սահմանների մասին է:
-Ի՞նչ կասեք այն մարդկանց, ովքեր խտրականություններ են դնում, խախտում են հաշմանդամություն ունեցողների իրավունքները, ճնշում կանանց,խախտում նրանց իրավունքները:
-Ուզում եմ շեշտել ու հիշեցնել, որ ոչ-ոք ապահովագրված չէ նման խնդիրներ ունենալուց: Ինչ վերաբերում է կանանց իրավունքների խախտմանը, ապա ասեմ, որ դա ես տգիտություն եմ համարում:
